Ayyuba Sulayman Diallo: moslim, geleerde en slaaf
Ayyuba Sulayman Diallo (1701—1773) was een beroemde moslimacademicus die slachtoffer werd van de trans-Atlantische slavenhandel. Zijn stormachtige leven is in verschillende biografieën gepubliceerd en zijn memoires behoren tot een van de eerste Westerse slaven-biografieën.
Ibn Sulayman kwam van een welvarende familie van religieuze leiders. Toen hij in 1730 met een vriend terugkeerde van een handelsmissie werd hij ontvoerd. Zijn hoofd werd kaalgeschoren om hem te laten lijken op een krijgsgevangene. Toen hij werd uitgeleverd aan de Britten van de ‘Royal African Company’ wist Ayyuba de kapitein ervan te overtuigen dat hij uit een rijke familie kwam die in staat was hem vrij te kopen. Hij kreeg toestemming een boodschapper naar zijn familie te sturen, maar omdat deze niet op tijd terug was werd Ibn Sulayman meegevoerd naar Amerika.
Toen bleek dat hij ongeschikt was voor het werk op de katoenvelden werd hij ingezet als veehouder. Ayyuba was gewoon ’s nachts de bossen in te gaan om te bidden. Maar toen hij op een dag door een jongetje werd vernederd (tijdens het gebed) besloot hij te vluchten. Hij werd opgepakt, waarna hij werd ontdekt door een Anglicaanse rechter, voorganger Thomas Bluett, die zeer over hem te spreken was. Hij omschreef Ayyuba als een beschaafd persoon met hoogwaardige kwaliteiten die alles behalve een ordinaire slaaf was. Het werd al snel duidelijk dat hij een echte Afrikaanse aristocraat was.
Ayyuba werd naar Londen gestuurd waar hij veel meemaakte. Zijn intelligentie maakte dat veel Britse wetenschappers hem en zijn Arabische taalvaardigheden maar al te graag gebruikten. In 1734 keerde hij dan eindelijk terug naar Gambia, waarna hij in zijn thuisland arriveerde. Maar ook daar hield het drama niet direct op. Zijn land werd geteisterd door oorlog, zijn vader was overleden en een van zijn vrouwen, die dacht dat hij nooit meer terug zou keren, was hertrouwd. Vanwege zijn hoge status lijkt hij zijn oude levensstijl wel snel te hebben opgepakt.
Maar in 1736 begon er een nieuw drama voor Ayyuba toen hij gevangen werd genomen door de Fransen vanwege zijn Britse contacten. Het was zijn eigen stam die hem uiteindelijk vrij kreeg, van de Britten hoefde hij niet veel steun te verwachten.
